შესაძლოა, რომ ტერმინები – ჰეტერო და ჰომოსექსუალი სოციალური გამოგონება იყოს, ხოლო მომავალში მათი გამოყენების საჭიროება გაქრეს, ამბობს „ბი-ბი-სის“ მიმომხილველი.
ჰეტეროსექსუალობის შესახებ წარმოდგენები, ასი წლის წინ, დღევანდელობასთან შედარებით, მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა.

1901 წლის დორლენდის სამედიცინო ლექსიკონში (Dorlands Medical Dictionary), ჰეტეროსექსუალობა განმარტებულია, როგორც „არანორმალური, ან გარყვნილი ლტოლვა საწინააღმდეგო სქესისადმი.“ ოცი წლის შემდეგ, 1923 წელს, მერიემ-ვებსტერის ლექსიკონში (Merriam-Webster Dictionary), ტერმინის მნიშვნელობა, შედარებით, შევიწროვებულია – „არაჯანსაღი სექსუალური ლტოლვა საპირისპირო სქესის ერთი ადამიანისადმი.“

ჰეტეროსექსუალობამ ის მნიშვნელობა, რომელიც, დღესდღეობით, ჩვენთვის არის ცნობილი, 1934 წელს მიიღო – „სექსუალური სურვილის გამომჟღავნება საპირისპირო სქესისადმი; ნორმალური სექსუალური ორიენტაცია.“

რამდენიმე წლის წინ, სოციალურ ქსელში ვიდეო გავრცელდა, სადაც ავტორი გამვლელებს ეკითხებოდა, ჰომოსექსუალობა თანდაყოლილია, თუ არა. პასუხები სხვადასხვაგვარი იყო, თუმცა ბევრმა მათგანმა აღნიშნა, რომ ჰომოსექსუალობა ბუნებრივი ფაქტორებისა და აღზრდის ნარევის შედეგია.

ამის შემდეგ, გაჟღერდა ექსპერიმენტის მთავარი კითხვა: „თქვენ როდის გადაწყვიტეთ. გამხდარიყავით ჰეტეროსექსუალი?“
რესპონდენტები, მიხვდნენ რა, რომ წინასწარგანწყობაში გამოიჭირეს, მალევე დაეთანხმნენ რეპორტიორის მოსაზრებას: როგორც ჩანს, ჰომოსექსუალური ორიენტაციით ისევე იბადებიან, როგორც – ჰეტეროსექსუალურით.

ჰომოსექსუალურ იდენტობაზე, როგორც სოციალურ კონსტრუქციაზე, არაერთი სამეცნიერო თუ პოპულარული ლიტერატურა დაიწერა. უკვე აღარავის უკვირს, რომ ჰომოსექსუალობის ცნება, კულტურაში, კაცობრიობის ისტორიის გარკვეულ მომენტში შევიდა. თუმცა, მცირედმა თუ იცის იმის შესახებ, რომ ტერმინ „ჰეტეროსექსუალობასთან“ დაკავშირებითაც მსგავსი რამ მოხდა.
ამისთვის საკმაოდ ბევრი მიზეზი არსებობს, რომელთა შორისაა ჰომოფობია და რელიგიური წინასწარგანწყობები. თუმცა, კითხვაზე, თუ რატომ არასდროს დავფიქრებულვართ ცნება „ჰეტეროსექსუალობის“ წარმომავლობაზე, პასუხი შემდგომში მდგომარეობს: ეს მოვლენა ნორმად აღიქმება. არ არსებობს აუცილებლობა, ეჭვი შეიტანო იმაში, რაც თავისთავად არსებობდა. მაგრამ, ჰეტეროსექსუალობა ყოველთვის როდი არსებობდა. უფრო მეტიც, არ გვაქვს იმის საფუძველი, რომ ეს ცნება კულტურაში სამუდამოდ დარჩება.

როცა ჰეტეროსექსუალობა არ იყო ნორმა
პირველი, რაც, თითქოსდა, ჰეტეროსექსუალობის ცნების ხელოვნურობას უარყოფს, რეპროდუქციის შესახებ არგუმენტია. თითქოს აშკარაა, რომ სექსუალური აქტი, საპირისპირო სქესთა შორის, კაცობრიობის მთელი ისტორიის მანძილზე არსებობდა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩვენი მოდგმა არსებობას შეწყვეტდა. მაგრამ, ასეთი არგუმენტი გულისხმობს, რომ ჰეტეროსექსუალობა იგივეა, რაც რეპროდუქციული აქტი. სინამდვილეში, ეს ასე არ არის.

„სექსს არ აქვს ისტორია, რადგან იგი ორგანიზმის ფუნქციაა“ – წერს მიჩიგანის უნივერსიტეტის გენდერის მკვლევარი, დევიდ ჰალპერინი. სექსუალობა კი, პირიქით, კულტურის პროდუქტია და ამიტომაც, მას ისტორია აქვს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სექსი მრავალი სახეობის არსებობისთვის დამახასიათებელი, განუყოფელი ნაწილია. იგი ბიოლოგიური ფუნქციაა. ის თუ, რას უწოდებენ სექსუალურ აქტს და რა კატეგორიებს გამოყოფენ მასში, ისტორიული მოვლენაა, რომელიც უნდა შეისწავლონ.
სექსუალური ინსტიქტები ცხოველთა მთელს სამყაროში არსებობს (და ეს არის სექსი). გარკვეულ მომენტში, ადამიანებმა მას განსაკუთრებული მნიშვნელობა მიანიჭეს (აქ სექსუალური ორიენტაცია იგულისხმება). როცა ჩვენ ჰეტეროსექსუალობაზე ვსაუბრობთ, სწორედ ამ უკანასკნელს ვგულისხმობთ. „1868 წლისთვის არ არსებობდა არც ჰეტერო და არც ჰომოსექსუალობა“, ამბობს ჰანე ბლანკი, ავტორი კვლევისა „ჰეტეროსექსუალების გასაოცრად მოკლე ისტორია“.
ალბათ, ადამიანებს თავშიც არ მოსვლიათ, რომ ერთმანეთი სექსუალური სურვილებისა თუ ურთიერთობების მიხედვით დაეყოთ. რა თქმა უნდა, განირჩეოდა სექსუალური ქცევები და მათი ზოგიერთი სახე აკრძალულიც კი იყო, მაგრამ აქცენტი ყოველთვის აქტზე კეთდებოდა და არა ადამიანზე.

და მაინც, რა შეიცვალა? ენა.
1868 წელს უნგრელმა ჟურნალისტმა, კარლ მარია კერტბენიმ, სექსუალური გამოცდილების აღსაწერად, ოთხი ტერმინი გამოიგონა: ჰეტეროსექსუალი, ჰომოსექსუალი და კიდევ ორი, უკვე დავიწყებული ტერმინი, რომელიც მასტურბაციასა და ზოოფილიას აღწერს: „მონოსექსუალი“ და „ჰეტეროგენიტალი“.
თუმცა, ლიტერატურაში ტერმინი „ჰეტეროსექსუალი“, პირველად, 1880 წელს გამოჩნდა. 1889 წელს, ტერმინი „Psychopathia Sexualis“, სექსუალურ აშლილობათა დასახელების კატეგორიაში შეიტანეს. ამ კატეგორიის ინგლისური თარგმანი ა.შ.შ – ში მხოლოდ 1993 წელს გამოჩნდა. თითქმის ხუთასგვერდიან წიგნში ტერმინი „ჰეტეროსექსუალი“ მხოლოდ ოცდაოთხჯერ არის ნახსენები, ისიც – ინდექსის გარეშე. შესაძლოა, ამის მიზეზი ტრაქტატის ავტორის, ფსიქიატრ რიხარდ ფონ კრაფტ-ებინგის შეხედულებები გახდა. მას, უფრო მეტად, „პერვერსიები“ აინტერესებდა, ვიდრე „ნორმალური“ სექსუალური ლტოლვა.
აღსანიშნავია, რომ ტერმინი „ნორმალურით“, ისტორიის განმავლობაში, არაეთხელ ბოროტად მანიპულირებდნენ. თუ ამ ლოგიკას გავყვებით, უნდა ითქვას, რომ, თავის დროზე, მონათმფლობელობაც და სამყაროს გეოცენტრული მოდელიც „ნორმალურად“ აღიქმებოდა.

წყარო: bbc.com

ვიკა შაუთიძე